Inleiding

Oil painting Translation of the Stations of the Cross, 160 x 100 cm, by Jofke

Samenvatting van mijn visie op het Christendom
Zonder verbeelding is het moeilijk praten over onzichtbare spirituele zaken. Ik denk dat personen, verhalen en andere metaforen in de Bijbel personificaties zijn om een boodschap over te brengen. Boodschappen voor zingeving om in filosofische, psychologische of spirituele zin over na te denken. Dankzij deze metaforen worden onzichtbare zaken minder abstract, maar nog steeds op verschillende manieren interpreteerbaar.
Zoals abstracte kunst voor velen moeilijk te begrijpen is, is het voor sommigen makkelijker om Bijbelverhalen letterlijk te interpreteren. De symbolische boodschappen in de verhalen, kunnen persoonlijke inzichten brengen waar we vorm aan kunnen geven. Dit zet aan tot actie en verandering.

Kunst of Bijbelse verhalen op verschillende manieren interpreteren, kan zorgen voor meningsverschillen. Dit kan zorgen voor discussie, ruzie en zelfs oorlog. Maar ook voor verdieping, ontwikkeling, uitvindingen, nieuwe creaties, relaties en verlichting van de geest.
Misschien zou je kunnen zeggen dat onze interpretaties aanzetten tot goed of slecht handelen.
Wat zou er gebeuren als het de mensheid lukt om oordeelloos open te staan voor de ideeën van anderen, zonder deze als een gevaar te zien?
Wat als we allemaal en altijd uit liefde handelen in plaats van angst?
Is er dan geen beweging meer?


Mijn idee over de heilige drie-eenheid

Jezus is de personificatie van het licht, de liefde die in iedereen leeft.
God is de personificatie van het grote geheel waaruit alles bestaat. Ook de dingen die we als slecht of fout beoordelen. Dingen zijn, dingen gebeuren. God is er niet verantwoordelijk voor om ons leven zo fijn mogelijk te maken. Dat zijn we zelf.
God is de aanwezigheid van ALLES wat ons de mogelijkheid geeft er iets van te maken. Van een grassprietje, tot voedingsmiddelen, tot de elementen waarmee we kunnen bouwen, tot kennis waarmee we moeilijke dillema’s kunnen oplossen en slimme uitvindingen doen, tot behoefte om relaties aan te gaan, tot onze meningen die discussies en beweging voort kunnen brengen, mens en dier, alles dus.

Samengevat kun je stellen dat

  1. Onze vader symbool staat voor de elementen water, lucht, aarde en vuur en de ruimte waarin alles kan bestaan.
  2. De zoon symbool staat voor ons vermogen om autonoom te denken en handelen.
  3. De heilige geest symbool staat voor spirituele energieën van de niet waarneembare en irrationele zaken.

De hoofdthema’s achter de 14 statieverhalen:                            

  1. Van weerstand naar aanvaarding
  2. Verraad en verloochening van het goede
  3. Verheerlijking ten koste van anderen
  4. Ontkenning uit angst voor de gevolgen
  5. Ego en altruïsme in conflict
  6. Opoffering ter genezing
  7. Verantwoordelijkheid dragen
  8. Onderdrukking
  9. Toewijding ten behoeve van het geheel
  10. Vertrouwen, want we weten toch niet wat ons te wachten staat
  11. Overgave aan intuïtie en geloof
  12. Dankbaarheid
  13. Een nieuw begin dankzij vergeving
  14. Het eeuwige licht, onaantastbaar in onbegrensde liefde

Omdat ik denk dat álles wat we doen en meemaken onder te brengen is in deze thema’s, heb ik zo ook mijn kunst kunnen categoriseren. Ieder thema introduceer ik met een inleiding per statie en hoe ik dit verhaal heb verbeeld. Voor mensen die de schilderijen niet kunnen zien, heb ik deze beschreven en in een audiotour gezet.

Statie 1

Weerstand en

aanvaarding.

Jezus op de Olijfberg
Jezus bad op de Olijfberg tot Zijn Vader om de beker met gif van Hem weg te nemen die Zijn dood op het kruis betekende. Wetende wat Zijn lot was hoopte Jezus op een andere afloop. De weerstanddie Hij bood toonde de menselijkheid van Jezus. Hij liet zich op de grond vallen, begon te bidden en beëindigde Zijn gebed door de aanvaarding van Zijn lot met de woorden: ‘Niet wat ik wil, maar wat U wilt’ (Markus 14:35, 36).

Werk 1. Resistance increases, acceptance releases.

Werk 1. Resistance increases, acceptance releases.
Dit schilderij van 60 x 60 cm in olieverf geschilderd met gelige achtergrond maakte ik in 2017. Rechts in het vlak staat in gebroken wit een naakte vrouwfiguur geschilderd met gebogen hoofd. Voor haar valt er op borsthoogte een kruis naar beneden van donkerbruine planken. Het kruis is met de platte kant naar beneden gericht. De touwen waaraan dit kruis klaarblijkelijk heeft gehangen zijn nog aan de bovenkant van het kruis bevestigd. Ze volgen het kruis in de val en zijn vaag geschilderd in verband met de gesuggereerde beweging. De vrouwfiguur houdt zich staande door met uitgestrekte linkerarm -voor de toeschouwer rechts- een rode paal vast te houden. Tussen de rode paal en voeten van de vrouw is nog nét een hand te zien met een stukje touw om de pols. De pols wordt afgesneden door de onderkant van het schilderij. De linkerkant van het schilderij bevat een grote donkergroene vlek die de schaduw van de vrouwfiguur voorstelt.
In de groene vlek is de tekst resistance increases – acceptance releases geschilderd. Dat betekent in het Nederlands: weerstand vergroot – aanvaarding lost op. Het schilderij gaat over loslaten.

Werk 2. Gethsemane (2017)  – Audio
Van kinds af aan hoor ik een stemmetje in mijn hoofd zeggen: ‘Als je voor mij zingt, kun je beter je mond houden.’ Hierdoor ben ik onzeker geworden met zingen, terwijl ik het erg leuk vind om te doen. Om de daad bij het woord te voegen heb ik voor deze expositie mijn stoute schoenen aangetrokken en het lied Gethsemane uit de rockmusical Jesus Christ Superstar ingezongen. In dit lied gaat Jezus in 4,5 minuut van weerstand naar aanvaarding door zich neer te leggen bij zijn lot.

Songtekst Gethsemane – Jesus Christ Superstar

I only want to say if there is a way
Take this cup away from me
For I don’t want to taste it’s poison
Feel it burn me, I have changed
I’m not as sure as when we started

Then I was inspired, now I’m sad and tired
Listen, surely I’ve exceeded expectations
Tried for three years, seems like thirty
Could you ask as much from any other man?

But if I die
See the saga through and do the things you ask of me
Let them hate me, hit me, hurt me, nail me to their tree

I’d wanna know, I’d wanna know my God
I’d wanna know, I’d wanna know my God
Wanna see, I’d wanna see my God
Wanna see, I’d wanna see my God

Why I should die?
Would I be more noticed than I was ever before?
Would the things I’ve said and done matter any more?

I’d have to know, I’d have to know my Lord
Have to know, I’d have to know my Lord
Have to see, I’d have to see my Lord
Have to see, I’d have to see my Lord

If I die what will be my reward?
If I die what will be my reward?
Have to know, I’d have to know my Lord
Have to know, have to know my Lord

Why should I die?
Why should I die?

Can you show me now that I would not be killed in vain?
Show me just a little of your omnipresent brain
Show me there’s a reason for your wanting me to die
You’re far too keen on where and how and not so hot on why

Alright I’ll die
Just, just watch me die
See how, see how I die
See how I die

Then I was inspired, now I’m sad and tired
After all I’ve tried for three years
Seems like ninety

Why then am I scared to finish what I started?
What you started, I didn’t start it

God, Thy will is hard but You hold every card
I will drink Your cup of poison
Nail me to Your cross and break me
Bleed me, beat me, kill me, take me now
Before I change my mind

Statie 2

Verraad

Jezus wordt verraden door Judas en gearresteerd (Lucas 22:47-48)
Verraad is des te groter wanneer de zonde een keuze is, zoals het feit dat Judas Jezus verraadde. Judas leefde in Jezus’ nabijheid om van Hem te leren. Maar omdat zijn hart niet werkelijk veranderd was door de kracht van de Heilige Geest, zakte hij weg toen Satan hem in verleiding bracht. De kunst is onszelf te onderzoeken om te zien of ons handelen authentiek is of dat wij slechts uitvoeren wat we ons hebben aangeleerd of veronderstellen te moeten doen.

Om dit thema te vertalen heb ik een indringende video gemaakt voorzien van een penetrant geluid.
Er is een waterstraal te zien die hard op een verticale glasplaat neerkomt. Het uiteenspatten van het water creëert een vorm van een oog. Als je niet weet dat het water is, zie je dit ook niet direct. Door de bron weg te laten is het een abstract beeld geworden. Mensen reageren vaak afkeurend op het geluid en zetten zo snel mogelijk de hoofdtelefoon af: ‘Dit kan ik niet aanhoren’.

Statie 3

Hoogmoed

Jezus wordt veroordeeld door het Sanhedrin (Lucas 22:66-71)
Het Sanhedrin, de raad van oudsten die bestond uit zeventig priesters en schriftgeleerden en één hogepriester, eiste dat Pilatus Jezus ter dood liet brengen omdat zij bang waren dat Hij een bedreiging voor hen was. Zo blijkt maar dat trotse gedachten gemakkelijk de val kunnen veroorzaken van zelfs de meeste vrome mensen. Dit voorval is een waarschuwing voor alle mensen om ervoor te waken dat wij onszelf niet verheerlijken door zelfzuchtig over anderen te oordelen.

Portret

Werk 4: Portret

Werk 4. Portret – Olieverf op schilderkarton

Op dit zelfportret dat ik in 2017 schilderde met waterverdunbare olieverf is in het rechter -voor de toeschouwer linker- zonnebrilglas een naakte vrouwfiguur afgebeeld die in een foetushouding ligt. In het andere glas een vrouw met armen en benen wijd gespreid; één gesloten en één open houding. Het is een lachend gezicht in roodbruine tinten geschilderd. De kleur is lichter of donkerder doordat de verf respectievelijk meer verdund of puur is gebruikt.

Statie 4

Ontkenning

Petrus ontkent Jezus (Lucas 22:54-62)
Na de arrestatie van Jezus ontkende Petrus drie maal dat hij Jezus kende. Petrus was een door Jezus geliefde en vertrouwde leerling die vele wonderen persoonlijk zag gebeuren. Desondanks liet Petrus de zwakheid van de mensheid zien door Jezus te ontkennen uit angst om ook gearresteerd te worden. Over de hele wereld zien Christenen zich nog steeds geconfronteerd met vervolging en vernedering door de ongelovige gemeenschap. Dat varieert van lelijke woorden tot mishandeling en de dood. Zelfs zwijgen uit angst voor de gevolgen is ontkenning van wat heilig is. Deze ontkenning toont de zwakte van de mens in tegenstelling tot oprechtheid; in eer en geweten laten horen waar je voor staat.

In deze video blaas ik een ballon op. Wetende wat het gevolg zal zijn, ga ik stug door met blazen tot de knal. Zo kunnen we in situaties zwijgen of ergens ‘overheen praten’. Bang voor de gevolgen die we gewoonweg niet willen horen. Er komt een moment dat we er niet meer omheen kunnen en de gevolgen onder ogen moeten zien. Typisch is dat ik de video vaak heb gezien, weet wat er gaat gebeuren en tóch iedere keer weer schrik van de knal.

Deze foto toont het gevolg van de ontkennende actie. In dit geval de rubberen overblijfselen van de kapot geblazen ballon.
De achtergrond is wit en de stukken ballon zijn oranje. De foto is scherp gesteld op de stukjes die links boven in de hoek liggen. Omdat het een macrofoto betreft zijn de vormen onderin en rechts erg onscherp afgebeeld dankzij het grote contrast in scherpte-diepte.

Statie 5

Ego versus altruïsme

Jezus wordt berecht door Pontius Pilatus (Lucas 23:13-25)
Naar de huidige juridische maatstaven is het onwaarschijnlijk dat Jezus in enig gerechtshof veroordeeld zou zijn, in het bijzonder omdat er geen daadwerkelijk bewijs tegen Hem aangebracht kon worden. Pontius Pilatus kon Jezus niet schuldig bevinden voor iets wat Hij gedaan had en wilde Hem vrijlaten (Lucas 23:13-24), maar het Sanhedrin beschouwde Jezus als een grote bedreiging voor hun broodwinning en heerschappij over de Joden en eiste dat Pilatus Zijn executie zou opdragen. Het ego van de mens wil eigen verlossing teweegbrengen voor aanzien en eer in plaats van ethisch handelen uit onbaatzuchtigheid.

Werk 7. Unleash the warrior (2017) – Olieverf op doek

Werk 7. Unleash the warrior (2017) – Olieverf op doek

Het linker olieverfschilderij is 60 x 60 en opgebouwd uit paarse en rode kleuren afgewisseld met pasteltinten. Op de onderste helft van de achtergrond zijn in de linkerhoek met transparante verf twee bovenbenen geschilderd. Bovenaan in het midden zit een gestalte op handen en knieën gebukt en er is een andere gestalte over hem heen gebogen. Het is niet duidelijk of het mannen of vrouwen zijn. Beide personen houden met hun handen de armen vast van een naakte vrouw die ietwat rechts van het midden is afgebeeld met haar armen wijd de lucht in gespreid. Zij kan hierdoor niets anders doen dan de controle loslaten. Haar hoofd hangt naar beneden. Over de benen in de linkerhoek is tekst geschilderd die de vrouwfiguur overlapt. Er staat: I’ve unleashed the warrior in me to release yours. Deze tekst schreef ik in een situatie waarin ik de neiging had om controle uit te oefenen. Voor mij is het een les om de controle -vaak gebaseerd op angst- vaker los te laten en te zien wat dat losmaakt bij anderen. Hij kan dan in vrijheid zijn beslissingen nemen.

Statie 6

Opoffering

Jezus wordt gegeseld en gekroond met een doornen kroon (Marcus 15:15-17)
Jezus’ striemen zouden ons genezing brengen (Jesaja 53:3-6). De genezing betreft geestelijke genezing of genezing van de zonde. Vergeving van zonden wordt vaak voorgesteld als een genezende handeling. Jezus offerde zich op als martelaar ter genezing van (de ziel van) de mensheid.

Op 39-jarige leeftijd kwam ik tot inzicht dat het menselijk handelen in de kruiswegstaties is beschreven.
39 vechtjaren?
39 jaren om tot inzicht te komen?
Met een audio-opname laat ik het geluid van 39 zweepslagen horen die Jezus ontving, met mijn dwingende stem die meetelt.

Statie 7

Verantwoordelijkheid dragen

Jezus neemt Zijn kruis op (Johannes 19:17)
Toen Jezus Zijn kruis opnam, droeg Hij niet alleen hout, maar ook de zonden van de mensheid. Hij droeg een enorme verantwoordelijkheid ten behoeve van de mensheid. Jezus roept ons op in Matteüs 16 vers 24: ‘Wie achter mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen en mij volgen.’ Hij onthult ook dat dit geen keuzemogelijkheid is. Dit betekent dat we bereid moeten zijn om afstand te doen van onze eigen wil en onze ambities wanneer we daarmee een hoger doel dienen.

Werk 9. Carry the big picture – Olieverfschilderij (2017)

Werk 9. (Links) Carry the big picture – Olieverfschilderij (2017)

Werk 9. Carry the big picture – Olieverfschilderij (2017)

Werk 9. Carry the big picture – Olieverfschilderij (2017)
In het rechter schilderij van 60 x 60 cm vormt een liggend naakt vrouwfiguur in wittinten een landschap waarboven een rode lucht. Op éénderde hoogte van het schilderij is een horizon aangebracht wat het einde van een wateroppervlak voorstelt. Daarover loopt vanaf de linker onderhoek een spoorweg door het water naar een punt rechts op de horizon. Links vooraan in het schilderij en rechts van de spoorweg, staat een bruine paal met twee naakte vrouwfiguren die een andreaskruis vormen. Dit kruis staat voor Goddelijke kracht. De letter X (Chi) staat ook voor de spirituele energie die deel uitmaakt van alles wat bestaat. Twee vrouwen die als het ware het verkeersbord vormen vertegenwoordigen de verantwoordelijkheid die zij dragen voor het landschap.

Werk 10. Responsibility – Fotoprint en mixed media (2009)

Werk 10. (Links) Responsibility – Fotoprint en mixed media (2009)

Werk 10. Responsibility – Fotoprint en mixed media (2009)

Werk 10. Responsibility – Fotoprint en mixed media (2009)
Op het rechter doek van 70 x 50 cm is een foto te zien van de achterkant van de romp van een man. Zijn armen zijn schuin omhoog gespreid refererend naar Jezus aan het kruis. De foto is rood belicht en van links komt er geel licht het doek in. Aan de bovenkant van het doek is er een dikke grijze structuur over het doek aangebracht dat als gordijn naar beneden lijkt te gaan druipen over deze Jezusfiguur.

Statie 8

Onderdrukking

Simon van Cyrene helpt Jezus Zijn kruis te dragen (Lucas 23:26)
We weten heel weinig over Simon van Cyrene omdat hij niet meer genoemd wordt in de Bijbel nadat hij Jezus hielp om het kruis te dragen waaraan Hij genageld zou worden (Lucas 23:26). Simon werd door de Romeinse soldaten opgedragen om te helpen. Waarschijnlijk uit angst zijn eigen leven te verliezen weigerde Simon niet.
Zolang wij bang zijn voor de gevolgen zullen we doen wat ons wordt opgedragen, leven we in onderdrukking en zijn we overgeleverd aan de wil van anderen.

Werk 9. Carry the big picture – Olieverfschilderij (2017)

Werk 11 (Midden). Zijn
Werk 12 (Rechts). Enchain

Werk 11. Zijn
Op het middelste acrylschilderij van 30 x 80 cm staat een staande vrouw afgebeeld vanaf haar bovenbenen. Het hoofd buigend naar beneden. Boven het hoofd is een groot blok geschilderd waarin het woord ‘Zijn’ is gegraveerd. Het hele werk is in lichte pasteltinten geschilderd met beigegeel als hoofdkleur.

Werk 12. Enchain
Het kleine olieverfschilderijtje van 15 x 30 cm is een voorstudie voor het schilderij Resistance increases – Acceptance releases. Er is een hand op afgebeeld met geboeide pols die van onder het doek inkomt. Het schilderijtje is in één roodbruine kleur uitgevoerd vermengd met wit om tot donkere en lichte tonen te komen.

Statie 9

Toewijding

Jezus ontmoet de vrouwen van Jeruzalem (Lucas 23:27-31)
Ondanks dat Hij zelf veel pijn en persoonlijke vernedering leed, was Jezus niet bezorgd om Zichzelf, maar om de levens en zielen van de mensen die het gevaar liepen eeuwig verloren te gaan vanwege de zonden in hun leven. Wij moeten ervoor waken dat onze bezorgdheid om onszelf geen voorrang krijgt boven onze toewijding en gehoorzaamheid aan het grote geheel.
Als we de wereld waarin we leven op een holistische manier benaderen wil dat zeggen dat we alles proberen te zien als een vervlochten geheel van facetten en dat wat we doen alomvattende gevolgen heeft.

Werk 13. Beeld piramide (2013)
De eerste vorm die je ziet bij een piramide is een driehoek. Drie is in de Bijbel de typologische betekenis van de belofte.
De onderkant van de piramide is een vierkant. De vier is in de Bijbel de typologische aanduiding van de zienlijke, tastbare wereld.
De laatste vorm die we tegenkomen in de piramide, is de piramide in haar geheel. In totaal vijf vlakken en een vorm met vijf hoeken. De piramide is dus een vijfhoek. De vijf is in de Bijbel de typologische aanduiding voor de onzienlijke wereld, de verborgenheid.

Werk 14. Zin – Acryl op doek

Werk 14. Zin – Acryl op doek

Werk 14. Zin – Acryl op doek
Dit schilderij maakte ik op de kunstacademie. Het is een van mijn eerste doeken. Er staat een portret op van mijn eerste relatie. Een toen zeer slechtziende jongen waarmee ik tot mijn 25e heb samengewoond. Om dat portret heen heb ik de volgende tekst geschilderd:
Van alles wat we doen kunnen we de zin aangeven, omdat het een deel uitmaakt van een geheel: het leven.
Hij heeft me geïnspireerd om me met mijn werk te richten op multi-zintuiglijke waarneming van de wereld om ons heen.

Statie 10

Vertrouwen in onwetendheid

Jezus is gekruisigd (Lucas 23:33-47)
Hoe gruwelijk moet het zijn geweest voor Jezus’ naasten om machteloos toe te kijken hoe de spijkers door Zijn handen en voeten in het hout geslagen werden waarop Hij Zijn laatste adem in menselijke gedaante zou uitblazen (Lucas 23:44-46). Zij konden niet begrijpen dat deze slechte mensendaad de voorbereiding was van de verlossing van allen die in Christus zouden geloven. Voor ons geldt: ‘Wij weten niet wat er ons te wachten staat. Laten we acht slaan op de zoveel meer omvattende redding en vertrouwen dat de dingen gaan zoals ze behoren te gaan’.

Werk 15. Minder zicht – meer inzicht – Keramiek (2014)

Werk 15. Minder zicht - meer inzicht – Keramiek (2014)

Werk 15. Minder zicht – meer inzicht – Keramiek (2014)
In deze keramieken schaal is de tekst Minder zicht meer inzicht gekrast waarboven met keramieken puntjes in braille dezelfde tekst is aangebracht.

Statie 11

Genade

Jezus belooft Zijn Koninkrijk aan de gelovige misdadiger (Lucas 23:43)
De misdadiger die naast Jezus gekruisigd werd zou het paradijs gaan betreden door genade middels geloof in Jezus Christus (Efeziërs 2:8-9). Jezus zei de misdadiger dat hij nog die dag bij Hem in het paradijs zou zijn, omdat hij de Zoon van God aanvaard had en in Hem geloofde. Dit is duidelijk een voorbeeld van de waarheid dat een mens gered wordt door geloof en genade en niet door goed handelen.
Herken je dat je jezelf en anderen telkens veroordeelt? Dat je in de slachtofferrol kruipt en iets of iemand anders de schuld geeft?
Vergeving van een ander of van jezelf geeft verlichting.

Werk 15. Minder zicht - meer inzicht – Keramiek (2014)
Werk 15. Minder zicht - meer inzicht – Keramiek (2014)

Werk 16. In Ri

Werk 16. In Ri
Dit kruisbeeld van serpentijn op een metalen pin kan verwijzen naar Christus, maar ook naar de misdadiger die naast Jezus gekruisigd werd.

Werk 17. Vitruviusvrouw – Olieverf op canvas in de ruimte (2004)
Werk 17. Vitruviusvrouw – Olieverf op canvas in de ruimte (2004)
Werk 17. Vitruviusvrouw – Olieverf op canvas in de ruimte (2004)

Werk 17. Vitruviusvrouw – Olieverf op canvas in de ruimte (2004)

Werk 17. Vitruviusvrouw – Olieverf op canvas in de ruimte (2004)

Werk 17. Vitruviusvrouw – Olieverf op canvas in de ruimte (2004)
Een canvas van 50 x 70 cm is van de lijst gehaald, zodat het in de ruimte opgehangen kan worden waardoor ook de achterkant te zien is.
Aan de ene kant is een vrouw geschilderd in Vitruviushouding. Dat betekent rechtopstaand met de armen en benen gespreid. De Mens van Vitruvius is een stelsel van lichaamsverhoudingen, waarbij een mensfiguur op deze manier is afgebeeld.
De vrouw is in zachte oranje grijze tinten geschilderd met olieverf. Door de olie is de verf door het doek getrokken en zie je op de achterkant van het doek een vage vorm van de vrouw. Dit verwijst naar de doek waarmee Veronica in het traditionele verhaal het gezicht van Jezus afveegt terwijl hij zijn kruis de Golgothaheuvel op droeg.

Werk 14. Zin – Acryl op doek

Werk 18. Grace – Acryl en inkt op doek in baklijst (2006)

Werk 18. Grace – Acryl en inkt op doek (2006)

Werk 18. Grace – Acryl en inkt op doek in baklijst (2006)
Op dit schilderij van 80 x 60 cm zijn 7 naakte vrouwfiguren in verschillende houdingen geschilderd met acrylverf, over een ondergrond van inktvlekken. De inktvlekken zijn transparant bruin met een oranje ondertoon. Diezelfde oranje kleur komt terug in de figuren.
Links staat de vrouw met haar rug naar de kant. Je ziet haar dus van opzij. Haar armen strekt ze uit de lucht in. Daar rechts naast zit een vrouw op haar knieën met haar gezicht ter hoogte van de buik van de eerste vrouw. Daar rechts van staat de grootst afgebeelde vrouw. Zij is schuin van achter afgebeeld. Haar linkerarm is omhoog en gebogen waarbij de hand op het hoofd ligt. In het midden van het schilderij is een kleine opening. Daar rechts van staan twee figuren onder elkaar afgebeeld. De onderste zit in kleermakerszit en daarboven zie je een vrouw van achter gebukt. Je ziet dus alleen benen en daartussen door een stukje van de rechterarm en het voorhoofd. Rechts naast deze twee figuren is een vrouw van voren afgebeeld met haar hoofd gebogen en haar armen voor zich over elkaar geslagen. De zevende figuur staat in de rechterbovenhoek. Ze is gebogen en van de zijkant afgebeeld. Haar rug loopt gelijk met de horizontale richting van de bovenkant van het schilderij en de benen lopen gelijk met de zijkant van het schilderij. Het hoofd en de borsten hangen en de handen bevinden zich op kniehoogte tegen de benen.
Met deze openheid verbeeld ik de kwetsbaarheid van de mens. Vragend om genade door te zijn wij hij of in dit geval zij is.

Statie 12

Nederigheid

Jezus spreekt vanaf het kruis met Zijn moeder en leerlingen (Johannes 19:26-27)
Zelfs op het moment van Zijn dood vond Jezus de behoeften van anderen belangrijker dan Zichzelf. Toegenegen gaf Hij de zorg voor Zijn moeder in handen van Zijn geliefde leerling Johannes (Johannes 19:27). Zijn hele leven, inclusief Zijn dood, geeft ons het voorbeeld dat de behoeften van anderen belangrijker zijn dan wat we zelf nodig hebben, waarbij alles aan de volmaakte wil van God onderworpen wordt. Voldoening halen uit nederigheid is kenmerkend voor een gelovig leven.

Werk 19. Contrast – Serpentijn (2015)
Werk 19. Contrast – Serpentijn (2015)
Werk 19. Contrast – Serpentijn (2015)
Werk 19. Contrast – Serpentijn (2015)

Werk 19. Contrast – Serpentijn (2015)

Werk 19. Contrast – Serpentijn (2015)
Contrast is het verschil tussen tegenstellingen, zoals bij dit beeld glad en ruw én rond en scherp. Als er weinig of geen contrasten zijn, zijn er geen verschillen en kunnen we niets waarnemen. We hebben licht nodig om te kunnen zien. Maar we hebben ook schaduw nodig om een vorm zichtbaar te maken. Zo zijn er naast fijne momenten, moeilijke dingen in het leven die ons tot inzicht doen komen.

Tijdens een expositie in 2019 duwde een bezoeker het beeld per ongeluk om. Ik besefte dat ik me meer bekommerde om de schrik van de man, dan om het kapotte beeld. Het besef dat dit perfect aansluit bij het verhaal, deed mij beslissen om het beeld in zijn nieuwe vorm voort te laten bestaan.

Werk 20. Jezus met knielende vrouw – Acryl op linnen (2019)

Werk 20. Jezus met knielende vrouw – Acryl op linnen (2019)

Werk 20. Jezus met knielende vrouw – Acryl op linnen (2019)

Werk 20. Jezus met knielende vrouw – Acryl op linnen (2019)
Dit schilderij is gemaakt op een zwarte ondergrond. Links onderin de hoek zit een naakte knielende vrouw in het donker. Zij legt haar handen tegen elkaar en houdt ze omhoog, gericht naar een Jezusfiguur die voor het licht staat. Het licht straalt aan de rechterkant wat op de vrouw, waardoor haar contouren belicht worden. De rest vangt schaduw, maar het lichaam is nog wel te zien in het donker.
De Jezusfiguur is in een wit wijd gewaad gekleed, waardoor er veel plooien zijn. Hij spreidt zijn armen open en kijkt naar voren, naar de toeschouwer van het schilderij. Niet naar de vrouw die rechts van hem zit, voor de toeschouwer links. Het gewaad bruin uit de zwarte grond als bruine wortels van een boom. Subtiel gaat de bruine kleur over in het witte gewaad. Het licht achter de Jezusgestalte is wit met geel geschilderd.

Werk 21. Taktila™ figuur
Volgens mij staat de Jezusfiguur voor de liefde die wij met ons meedragen, voelen en uitdragen als we zuiver en oprecht ons leven leven.
Het lijdensverhaal van Jezus Christus wordt Passie genoemd. Net als Jezus hebben we allemaal onze passie; onze lijdensweg én onze passies. Bij mij lopen die twee door elkaar. Ik denk dat deze dualiteit ook niet los van elkaar bestaat. Zo heb ik bijvoorbeeld een kleurensysteem ontwikkeld voor blinde mensen. Het vermarkten wat erbij komt kijken om mensen hiermee te kunnen helpen heeft voor mij een tijd gevoeld als een lijdensweg, maar die heb ik kunnen loslaten. Ik stopte letterlijk mijn ziel, zaligheid en vermogen in het Taktila systeem. Het is ontstaan uit liefde en er kunnen mooie dingen mee gemaakt en vertaald worden. In dit ruimtelijke werk heb ik Taktila toegepast om mensen uit te nodigen het op de tast bekijken. Daarvoor is het leuk om niet te weten wat het is en je te laten verrassen door wat je voelt.

 

Nadenken over het begrip passie kwam ik tot een gedicht, dat voor mij passend is bij dit werk:

Werk 21. Taktila™ figuur
Werk 21. Taktila™ figuur
Werk 21. Taktila™ figuur
Werk 21. Taktila™ figuur

Ik ben passie
Ik ben een groot verlangen
Ik ben grote liefde
Ik ben lijden
Ik ben hartstocht
Ik ben het lijdensverhaal van Christus
Ik ben liefde
Ik ben drift tot iets
Ik ben een sterk gevoel van liefde
Ik ben vurigheid
Ik ben ijver
Ik ben kleine schoonheid met een roeping
Ik ben overgave
Ik ben vuur

Statie 13

Verlossing

Jezus sterft aan het kruis (Lucas 23:44-46)
Op het moment van Jezus’ dood scheurde het voorhangsel van de Tempel dat de mensen scheidde van het Heilige der heiligen, van boven naar beneden. Dit was afschrikwekkend voor alle Joden die dat zagen gebeuren. Zij wisten niet dat dit een nieuw begin betekende en aangaf dat de mensen vanaf dat moment niet langer van God gescheiden hoeven zijn vanwege de zonde, maar nu genade kunnen vragen voor vergeving van onze zonden. Het leven en de offerdood van Jezus hebben de zondebarrière verwijderd en verlossing door genade mogelijk gemaakt.

Werk 22. Taktila™ Jezus - Mixed media op houten paneel (2019)

Werk 22. Taktila™ Jezus – Mixed media op houten paneel (2019)

Werk 22. Taktila™ Jezus - Mixed media op houten paneel (2019)

Werk 22. Taktila™ Jezus – Mixed media op houten paneel (2019)
Taktila is een voelbaar kleurensysteem dat ik ontwikkelde. Het bestaat voornamelijk uit stoffen. Deze afbeelding van Jezus is opgebouwd uit deze stoffen die verwijzen naar het voorhangsel. Jezus spreidt zijn armen uit en een gele ronde vorm boven zijn hoofd staat voor het aureool. Daarboven ligt een geruststellende hand. Die hand kan de hand van God voorstellen of van iemand anders die dit gebaar maakt. Voor de figuur is een kaars afgebeeld, waarvan het vlammetje ter hoogte van het hart brandt. Deze Jezus kun je letterlijk voelen. Er bestaat een voelbare keurenkaart die gebruikt wordt om blinde mensen inzicht te geven in de kleurenleer en het gevoel van kleur. Met die kleurenkaart kun je de voelbare kleuren op de tast herkennen in het werk.

Werk 22. Taktila™ Jezus - Mixed media op houten paneel (2019)
Werk 22. Taktila™ Jezus - Mixed media op houten paneel (2019)
Werk 22. Taktila™ Jezus - Mixed media op houten paneel (2019)
Werk 20. Jezus met knielende vrouw – Acryl op linnen (2019)

Werk 23. Re-actie – Serpentijn (2014)

Werk 23. Re-actie – Serpentijn (2014)
Een wormachtige vorm splijt een spitse vorm doormidden. De ene helft buigt één kant op en de andere de andere kant. Deze actie zorgt voor een reactie. De worm als totumdier staat voor de moed om duidelijk te kunnen zien hoe zaken in het verleden je huidige leven hebben beïnvloed. Dit is nodig om het oude los te kunnen laten en de weg vrij te maken voor het nieuwe. De organische vorm staat voor nieuwe groei.

Statie 14

Eeuwigheid

Jezus wordt in het graf gelegd (Lucas 23:50-54)
Toen Jezus gestorven was en van het kruis genomen was, werd Hij in een graf gelegd dat geschonken was door een man die Josef heette (Lucas 23:50-54). Josef was ook lid van het Sanhedrin, maar was tegen het proces en de kruisiging van Jezus geweest. Josef geloofde heimelijk dat Jezus de Messias was, maar vreesde de gevolgen als hij in het openbaar zijn geloof zou bekennen (Johannes 19:38). Toen Jezus gestorven was, ging Josef in het geheim naar Pilatus en vroeg het lichaam van Jezus, zodat Jezus begraven kon worden en zijn lichaam als brood des levens ter aarde werd gebracht en werd afgebroken door de blootstelling aan vocht. Maar niet de hele graankorrel sterft. Binnenin de kern zit leven. Zodra de schil week wordt en afbreekt kan het leven doorbreken. Wanneer de mens begraven wordt, verblijft ons multidimensionale Zelf in de eenheid en is daardoor niet onderhevig aan tijd en aan de dualiteit (leven en dood) zoals wij die kennen. Het Zelf is eeuwig, onaantastbaar en onbegrensd in haar mogelijkheden.

Werk 24. Ont-spanning – Serpentijn (2012)

Werk 24. Ont-spanning – Serpentijn (2012)

Werk 24. Ont-spanning – Serpentijn (2012)
Een figuur ligt in foetushouding op een glazen sokkel. De bodem van die sokkel is een spiegel, waarin je de onderkant van de liggende figuur ziet. De bovenkant van de figuur lijkt ontspannen te liggen, terwijl je in de spiegel een wat meer ineengekropen gespannen houding ziet. Dit verklaart de titel. De foetushouding verwijst naar geboorte, een nieuw begin.

Werk 25. Akasha – Serpentijn (2018)

Werk 25. Akasha – Serpentijn (2018)

Werk 25. Akasha – Serpentijn (2018)
Akasha is een van oorsprong Hindoeïstische term voor de universele bibliotheek waarin álles is opgeslagen en bewaard blijft; alle gebeurtenissen die ooit hebben plaatsgevonden, iedere emotie en iedere gedachte. Ik maakte een beeld geïnspireerd op dit geruststellende thema en schreef daarbij het volgende gedicht Akasha:

Akasha
De neiging om te bewaren
Om te schrijven
Om vorm te geven
Om vast te houden
Om te delen
Bang voor een einde
Akasha stelt gerust

Werk 25. Akasha – Serpentijn (2018)
Werk 25. Akasha – Serpentijn (2018)

Werk 26. Tot de kern – Video (2017)
Zand begon als een laag steen en werd een kei, een kiezel en uiteindelijk een korrel. Het kost tijd, maar uiteindelijk kom je tot de kern. Als zand zo klein is dat het klei wordt zal het onder druk weer steen worden. Op deze video wrijven twee handen door een laag zand die op een houten plaat ligt. Je hoort het geschuur van de zandkorrels en het zand neemt telkens een andere vorm aan. Daarbij heb ik de volgende tekst geschreven:

De herkomst van zand bepaalt haar samenstelling.
De weg die zand heeft afgelegd zorgt voor de uiterlijke kenmerken.
Zand als metafoor voor het individu.
Deze materie is in haar kern onveranderlijk en kan toch héle verschillende uiterlijke hoedanigheden hebben.
Als we ons door een grote zandberg wroeten komen we in de kern tot die ene korrel.

Samenvatting in een drieluik.

In het linkerdoek van 160 x 100 cm zijn verwijzingen geschilderd naar alle 14 kruisweg staties.
Het middelste olieverfschilderij van 50 x 100 cm verbeeld de Heilzame tussenfase.
Op het rechterdoek van 160 x 100 cm heb ik Verlichting geschilderd. Ik zal de werken beschrijven.

Mijn kruisweg

Werk 27. De kruisweg

Werk 27. De kruisweg
Verspreid over een linnen doek van 100 cm hoog bij 160 cm breed zijn in olieverf 17 mensfiguren geschilderd. De achtergrond is overwegend donkerblauw. Het schilderij oogt daardoor in eerste instantie zwaar. Samen met de confronterende elementen in het werk verwijst dit naar de donkere kant oftewel de weerstand in onszelf. Wanneer je verder kijkt zit er ook symbolische verwijzingen naar verlichtende aspecten in het schilderij. Het hele schilderij verwijst hierdoor naar de eerste statie.

Lees meer

De figuren beelden mensen in verschillende poses uit die verwijzen naar de kruiswegstaties. Linksboven in zitten drie vrouwfiguren met opgetrokken knieën en hun armen om hun benen geslagen. Het hoofd is gebogen waardoor de lange roodbruine haren over het gezicht vallen. De drie vrouwfiguren zijn bijna identiek. Door de vrije schilderstijl wijken ze wat van elkaar af. De herhaling van deze drie vrouwen verwijst naar de vierde statie, de ontkenning van zijn vriendschap met Jezus door Petrus, uit angst voor de gevolgen.

Boven de derde vrouw, ongeveer in het midden van het schilderij kijkt een groot gezicht naar boven. Het aanzicht van dit gezicht is van onder. Het gezicht zou kunnen verwijzen naar het Goddelijke dat in alles aanwezig is. We zouden in vertrouwen kunnen berusten in deze universele macht en vertrouwen op onze intuïtie die hier onderdeel van is. Wij weten immers niet wat ons te wachten staat en kunnen alleen naar eer en geweten handelen in vertrouwen dat dan alles goed is. Hier gaan statie 10 en 11 over.

Rechtsonder het grote gezicht zitten twee figuren gebukt naast elkaar. De ene verschuilt zich achter de ander, die twee touwen vasthoudt waaraan een vrouw aan haar polsen is vastgebonden. Die vrouwfiguur staat onder deze mannen afgebeeld als een Christa, vrouwelijke diender van Christus. Mijn ego denkt vaak te weten wat goed is voor een ander. Gelukkig besef ik steeds meer dat ik niets hoef te bewijzen en kan ik anderen daarin loslaten, zodat ze hun weg op hun eigen manier en tempo kunnen volgen. De twee figuren houden een vrouwfiguur stevig vast die daardoor niets anders kan doen dan loslaten van de controle. Een slogan die ik in een eerdere studie over dit onderwerp heb bedacht is ‘I’m releasing the warrior in me to release yours’ (Ik laat de krijger in mij los om de jouwe vrij te laten). Hier gaat volgens mij de vijfde statie over. Achter de vrouw schijnt een groot licht dat verwijst naar de verlichting die je ervaart wanneer je de controle loslaat.

Rechtsboven in de hoek staan een Jezusfiguur die de communie geeft aan een vrouw de haar handen in bid pose omhoog houdt. Achter deze twee figuren schijnt fel geel licht. Als twee aureolen die in elkaar over gaan. De nederige houding van de vrouw ten opzichte van de Christusfiguur verwijst naar de dankbaarheid en opoffering voor het goede waar in statie 12 over geschreven wordt.

Ik heb nu de bovenste helft van het schilderij beschreven en ga nu weer naar links. De eerste van de drie in elkaar gedoken vrouw figuren is voor het hoofd afgebeeld van een groot geschilderde vrouwfiguur met een diep decolleté. Je zou het ook kunnen zien als dat de vrouwfiguur linksboven in het hoofd van de grote vrouw is. Deze groot afgebeelde vrouwfiguur strekt haar arm uit met een open hand. Een open hand met de handpalm naar boven gericht betekent: ik vorm geen bedreiging. Het doet denken aan de onderdanige hand van een bedelaar op straat en in feite betekent het ook hetzelfde.
De deels ontblote boezem verwijst naar verheerlijking waar het in de derde statie over gaat. Trots en
hebzucht kunnen ervoor zorgen dat we handelen ten kosten van anderen.
Als je goed kijkt lijkt er in de grote open hand een oog te zitten.
De hand wijst naar twee vage figuren. Eén van de figuren zit op de knieën en buigt zich over de andere figuur die op de rug op de grond ligt. De figuur is met polsen, enkels en hals vastgebonden en daardoor machteloos. Dit verwijst naar machtsmisbruik en onderdrukking waar in de achtste statie over wordt geschreven. De figuren zijn vaag geschilderd en in de eerste oogopslag niet meteen zichtbaar. Dit verwijst naar van het wegzakken van Judas nadat hij Jezus had verraden in de tweede statie.

Op de olijfberg zegt Jezus tegen God: ‘Ik zal uw beker met gif drinken. Uw wil zal geschieden.’ Rechts naast de open hand en de hiervoor beschreven twee figuren staat een grote goudgele beker waar een rode vloeistof uitvloeit. Die vloeistof kan verwijzen naar het bloed van Jezus. De beker wijn die wij met elkaar delen staat symbool voor het bloed van het Nieuwe Verbond dat voor ons werd uitgegoten tot vergeving van zonden. De 13e statie gaat over verlossing. Over een nieuw begin na een lijdensweg dankzij vergeving, overgave en liefde.

In de beker staat een langharige figuur met armen opzij gespreid. Deze figuur komt vanaf halverwege de rug boven de beker uit. De rest van het lichaam is niet zichtbaar, omdat het in de volle beker verdwijnt. Doordat de figuur van achter is afgebeeld, is het niet duidelijk of het een man of vrouw is. De polsen zijn vastgebonden aan polsen van de drie figuren die de ontkenning van statie 3 vertegenwoordigen.
De figuur in de beker die met de rug is afgebeeld verwijst naar de geseling van Jezus. Zijn martelaarschap en dus opoffering voor een groter doel. Hier gaat statie 6 over.

Rechts van de beker en onder de vrouw voor het licht van de vijfde statie, is Jezus geschilderd die zijn kruis draagt. Je zou kunnen zeggen dat hij zijn verantwoordelijkheid draagt.

Ik heb dit thema nog een keer verbeeld in dit schilderij door twee vrouwelijke figuren samen een andreaskruis te laten vormen. Zij vormen andreaskruis als een verkeersbord dat voor een spoorweg staat. De twee figuren dragen dus samen verantwoordelijkheid. Boven hen zit een figuur met de rug naar ons gekeerd en de handen boven op het hoofd. Die figuur zit met haar polsen gebonden aan de enkels van de vrouwen die het andreaskruis vormen. Alle drie deze figuren zijn ook gebonden aan de geschilderde Jezusfiguren. Hoe langer je naar het schilderij kijkt, hoe meer je via touwen van de ene figuur naar het andere wordt geleid. Dit symboliseert dat alles met elkaar is verbonden. Alles wat we doen heeft gevolg op onze omgeving. Wat we een ander aandoen, doen we ook onszelf aan. Wat we onszelf aandoen, doen we ook een ander aan. Over deze holistische verbondenheid gaat statie negen.
Het andreaskruis staat symbool voor Goddelijke kracht. De letter X, ook wel Chi genoemd, staat voor de spirituele energie die deel uitmaakt van alles wat bestaat.
Statie zeven gaat over het dragen van verantwoordelijkheid. Jezus onthult dat dit geen keuzemogelijkheid is. Dit betekent dat we bereid moeten zijn om afstand te doen van onze eigen wil en onze ambities wanneer we daarmee een hoger doel dienen.

Het is me opgevallen dat de psyche van de mens door de eeuwen heen relatief weinig veranderd is. Dit eeuwenoude verhaal is nog altijd herkenbaar. Daaruit blijkt dat wij als mensen steeds weer dezelfde psychologische ontwikkeling doormaken.
Toch hebben we vanuit bijna niets, namelijk de natuurlijke elementen aarde, vuur, water en lucht alles weten te creëren wat we tot nu toe bereikt hebben. De mensheid heeft een gewéldig onvoorstelbaar vermogen gekregen.
Waar dit vermogen vandaan komt, is vooralsnog wetenschappelijk onverklaarbaar en kun je God noemen. Wij mensen bezitten dan Goddelijke krachten. Misschien dat daarom in de Bijbel staat beschreven: ‘God schiep de mens naar zijn evenbeeld’. Ik geloof erin dat de kern van het leven eeuwig, onaantastbaar en onbegrensd is in al haar mogelijkheden. Over deze eeuwigheid gaat statie veertien.

Werk 28. Heilzame tussenfase

Werk 28. Heilzame tussenfase

Werk 28. Heilzame tussenfase
Een vrouwfiguur zit mijmerend op een donkere ondergrond. Haar hoofd rust op haar linkerhand, voor de toeschouwer rechts. Haar linker elleboog rust op haar linkerknie, voor de toeschouwer rechts. Achter haar schijnt het licht. Dat is linksboven in het schilderij. Deze figuur is tussen de dualiteit van de kruisweg en verlichting op zoek naar haar bron. Daarbij schreef ik de volgende tekst:

De bron
Op zoek naar de bron en het besef dat deze er altijd is.
Op zoek naar mezelf is het geen kwestie van veranderen, maar van zien.
Ik ben er en altijd geweest.
Hierop kan ik ieder moment terugvallen als ik weer aan het zoeken ben.

Op zoek naar contact, verdieping en verbinding kom ik tot het besef dat dit er al is.
Verlichting is vertrouwen.
Contact maken met mijn creatieve bron?
Die is er altijd. Ik kan hier uit putten wanneer ik zin heb of het nodig vindt.

Alles wat nodig is, is er en zal er altijd zijn.

Werk 29. Verlichting

Werk 29. Verlichting

Werk 29. Verlichting
Terwijl ik dit schilderij maakte kwam ik tot de conclusie dat ook letterlijk, zonder het donker het licht niet tot zijn recht komt.
Daarom zijn op een felle witgele basis donkerblauwe vlakken aangebracht. Het landschap is behoorlijk abstract. In de linkeronderhoek zou je de donkere vorm kunnen zien als een rotspartij waarop een silhouet van een kleine vrouw staat afgebeeld met haar armen wijd gespreid. Zij staat gericht naar een Goddelijke figuur die zich rechts in de geelwitte ruimte bevindt met zijn armen wijd open naar beneden gericht. Het silhouet van de vrouw is donker en zie je aan de rand wat oplichten van de Goddelijke figuur die in het licht geschilderd is. In de rechterbovenhoek is nog een vage blauwe vorm geschilderd. Het geheel is erg vloeiend geschilderd met uitlopers die vormen creëren waar je zelf iets in kunt zien… of niet. In een donkerblauwe vlek bovenaan het schilderij schreef ik met transparante reliëfletters een tekst. Ook wie goed kan zien, moet moeite doen om deze te kunnen lezen. De tekst heet De weerstand aanvaarden en er staat:

Op zoek naar wat er al is
Bang voor wat er niet is
Een blinde vlek
In strijd op zoek naar verlichting
Met gesloten ogen
Naar binnen gekeerd
want daar brandt het licht

Werk 29. Verlichting

Werk 30. Portret van Jezus – olieverf op doek (2016)

Werk 30. Portret van Jezus - olieverf op doek (2016)

Werk 30. Portret van Jezus – olieverf op doek (2016)
Op een klein canvas van 30 x 15 cm is vloeiend een portret van Jezus geschilderd met waterverdunbare olieverf.

Werk 29. Verlichting

Werk 31. Machu Picchu – Aquarel (2018)

Werk 31. Machu Picchu – Aquarel (2018)
Deze ingelijste aquarel toont een landschap geïnspireerd op Machu Pikchu, een stad van de Inca’s in Peru. Er wordt aangenomen dat Machu Picchu een buitenverblijf was voor koningen en andere hooggeplaatsten. Aan de bovenkant van het landschap is rechts van het midden een bergtop geschilderd. Links daarvan is er een onderaanzicht van een gezicht afgebeeld. Onder de berg, op een derde hoogte van het schilderij loopt een Jezusfiguur zijn kruis te dragen. In de linkeronderhoek zit een vrouwfiguur die haar opgetrokken benen met haar armen bij elkaar klemt. Het hoofd is gebogen en leunt op de knieën. De drie menselijke figuren vormen een driehoekscompositie met name in de linkerkant van het landschap. Rechts van de Jezusfiguur die zijn kruis draagt is een leegte in het schilderij. Dit zou je kunnen interpreteren als het verleden dat Hij achter zich laat wat ruimte schept.